Rachel Worms-Porcelijn

Ad Zuiderent

Kousenbreister en straathandelaar

Rachel Porcelijn was de oudste van negen kinderen van David Porcelijn en Judith Haring. Vader verkocht vis, als venter in Amsterdam-Centrum en later op de Dappermarkt. Zijn dochters zijn alle vijf gaan werken voor of in de kledingindustrie, Rachels zussen als lingerienaaister, kostuumnaaister of naaister zonder meer, Rachel zelf als kousenbreister. Of zij in een tricotagefabriek heeft gewerkt of als thuiswerker, is niet bekend. Sowieso was het in beide gevallen hard werken voor weinig geld.

Op 2 december 1925 is Rachel getrouwd met de drie jaar oudere Juda Worms, met wie zij aan de Vrolikstraat, op nr. 275, ging wonen. Daar hebben zij twee kinderen gekregen: Hartog (1925) en Aron David (1928). Net als Rachels vader was Juda visventer. Ook dat was vaak geen vetpot. In 1936 is hij gaan handelen in lompen, metalen en gedragen kleding. In datzelfde jaar zijn Rachel en haar gezin verhuisd naar Derde Oosterparkstraat 132 huis. Daar werd de ongehuwde Lea Kalf hun bovenbuurvrouw. Dat op 16 mei 1940, de twaalfde verjaardag van Aron David, duidelijk werd dat Lea met haar eveneens ongehuwde zus Jeannette zelfmoord had gepleegd, zal het gezin Worms-Porcelijn zeer hebben geraakt.

Twee jaar later zou voor henzelf een niet gekozen einde komen. Juda Worms is in het voorjaar van 1942 weggevoerd en vermoord. Een paar maanden later trof zijn vrouw en kinderen hetzelfde lot: Rachel en Aron David zijn beide op 28 september 1942, een dag na Rachels 41ste verjaardag, in Auschwitz vermoord. Hartog, die tegelijk met hen naar Westerbork was afgevoerd, heeft waarschijnlijk vanwege zijn leeftijd (zestien jaar) eerst nog dwangarbeid heeft moeten verrichten. Uiteindelijk is ook hij in Auschwitz vermoord, en wel op 31 januari 1943.

Drie van Rachels broers hebben de oorlog overleefd. De in 1947 geboren componist en dirigent David Porcelijn, genoemd naar zijn grootvader, is de zoon van Rachels broer Leendert.