Benno Potsdammer

Anne-Marie de Leeuw

Dag Benno,

ik ken maar éen foto van jou. Je zit in een wandelwagentje en het eerste dat opvalt is je geweldige bos krullen. Je bent een wolk van een kind. Je moeder staat  trots en liefdevol naar je te kijken. De foto is gemaakt in Zaltbommel, waar je moeder geboren is.

Je bent vast een verrassing geweest. Een nakomertje. Je oudste broer Ronnie is 13 jaar als jij geboren wordt en je zusje Lenie 10 jaar. Jij bent ook als enige in Breda geboren op 10 mei 1935. Je bent Benno genoemd, naar je opa Benjamin van Dijk, de vader van je moeder. Ik hoop dat je een fijne kindertijd had. In dat huis met de grote tuin aan de singel. Het Park Valkenberg is vlakbij en je bent vast met je moeder eendjes gaan voeren.

Als je vijf jaar bent breekt de oorlog uit. Misschien heb je niet alles begrepen, maar je hebt het vast wel geweten. Het leven veranderde. Je grote broer zal snel vertrokken zijn. Naar Frankrijk. Je zusje was er wel. Maar niets meer was zoals het was. Het park werd verboden terrein en de scholen werden verboden voor Joodse kinderen.

Op 28 augustus was het eerste transport vanuit Breda en eind 1942 waren alle Joden uit Breda óf weggevoerd óf ondergedoken. Dat laatste hebben jij, papa, mama en Lenie ook gedaan. Jullie woonden, met heel veel andere mensen,  stiekem bij Mevrouw Hofman-Swijgman aan de Wethouder Romboutsstraat 21 in Breda.

Maar dat jullie daar stiekem woonden is verraden door iemand. Zodat op de avond van 29 mei 1943 er een inval was en jullie allemaal gearresteerd zijn. Jouw zusje is toen niet opgepakt, maar heeft zich later wel gemeld toen ze hoorde dat jullie allemaal gearresteerd waren. Op 22 juni ben je samen met je ouders en Lenie naar Kamp Vught gestuurd.  Waar je daarvoor bent geweest weet ik niet. Op 2 juli moest je samen met je ouders naar Kamp Westerbork en op 6 juli was het transport naar Sobibor. Jij en je ouders zijn meteen na aankomst vermoord in de gaskamer. Lenie wordt later vermoord in Auschwitz. Je bent 8 jaar geworden.

Bron: Eigen foto. www oorlogsbronnen, www openarch.nl, www.volkskrant ingezonden brief Raymond Potsdammer, www wiewaswie.nl. Mevr. Irka Potsdammer-Anstadt