Rosa Eva de Winter

zuster Reinilda, zusters DMJ – tekst Cis van Heertum

Op het portretfotootje draagt Rosa Eva een kek matrozenpakje, de in heel Europa populaire kinderkleding die niet alleen voorbehouden was aan jongens. Rosa Eva droeg dan wel haar pakje met een rokje, of als jurk.

Toen ze werd geboren op 3 november 1923, hadden vader Elias en moeder Esther vier jaar ervoor hun eerste kindje verloren, Eva geheten. De herinnering aan hun eerste dochtertje werd vast ook in Rosa Eva’s naam vastgelegd.

Rosa Eva werd geboren in het Protestants Ziekenhuis in Den Bosch. Het jaar ervóór was haar moeder nog thuis in hun woning aan de Kruisstraat 15 bevallen van een zoontje, Isidor Elias, maar in het geval van Rosa Eva werd misschien gevreesd dat het een moeilijke bevalling zou kunnen zijn. Vader Elias doet drie dagen later aangifte samen met zijn schoonvader Elias van der Sluis. Rosa Eva zijn haar voornamen voor de burgerlijke stand, maar in het geboorteregister van de joodse gemeente staat ze ingeschreven als: Roosje (zonder een Hebreeuwse naam in de marge, wat gebruikelijk was).

Rosa Eva is met haar familie een aantal keren verhuisd binnen Den Bosch: van de Kruisstraat zijn ze overgestoken naar de Brede Haven 92, vervolgens in 1931 naar de Willem Mariastraat 11 in De Muntel, en in 1939 naar de Havenstraat 4. Rosa Eva’s oma Sara, die overleed in Den Bosch op 10 november 1939, kwam er een paar maanden voor haar overlijden inwonen.

Van Rosa Eva’s oma Sara is nog een mooie foto, rond 1930 op de Bossche markt genomen. Sara draagt een zwart hoedje en heeft een boodschappentas en een rieten mandje om de rechterpols. Ze heeft haar handen in elkaar geslagen en kijkt vriendelijk in de lens. De foto is genomen van achter een fruitstalletje, waarschijnlijk in de zomer. De vrouw naast haar lacht tegen de fotograaf en heeft een regenjas om de arm geslagen. Zou het Rosa Eva’s moeder Esther kunnen zijn? Esther had twee zussen, een ervan woonde in Herwijnen, de ander in Amsterdam. De twee staan dicht genoeg bij elkaar om geen toevallige bekenden te zijn. Als dat zo is, dan zijn drie generaties in deze twee foto’s te zien.

Bronnen

BHIC, geboorteregister 1923. Met dank aan Roxanne Lokin.

Max Cahen, In vrede en vriendschap, sholoum vereinchous, een kleine kroniek van de vooroorlogse joodse gemeenschap in ’s Hertogenbosch. ’s-Hertogenbosch, Aldus, 2014. Na het overlijden van haar man Elias van der Sluis op 28 januari 1925 zou Rosa Eva’s oma al eerder verhuisd zijn naar de Havenstraat, p. 45.

Erfgoed ’s-Hertogenbosch, woningkaart Havenstraat 4, met dank aan Hanneke Zuijderduijn.

Erfgoed 's-Hertogenbosch, 0195-inv. nr. 650, Register van Geboortens Huwelijken en Overlijden Nederlandsche Israëlitische Gemeente ‘s-Hertogenbosch aanvang nemende primo January 1844, f. 82.

Afbeeldingen

Collectie Joods Museum, F000541, portretfoto van Rosa Eva, c. 1940.

Collectie Joods Museum, F001175 (b). Op het bijschrift staat dat de dame de moeder van Louis van der Sluis was. Die werd in Vlijmen geboren op 10 september 1895 als zoon van Sara Frank en Elias van der Sluis. Louis overleed op 11 augustus 1971 en is begraven op de joodse begraafplaats Moscowa in Arnhem. Zie ook Max Cahen, p. 60.

BHIC, geboorteakte Rosa Eva.