Leopold Smit

Marlene Hoynck

Leopold Smit werd geboren in 1900, zijn vader Rephaël Smit (Raffi, 1874) was schoenhandelaar van luxe schoenen. Zijn moeder was Janet Ricardo (1873) een volle nicht van Raffie. Het gezin Smit woonde op de Plantage Midden laan nummer 17. Het gezin groeide op in luxe, in de jaren 20 had Raffi al een auto en er waren altijd kindermeisjes in huis. Het moet een muzikaal gezin geweest. Leo begon al jong met muzieklessen en schreef zijn eerste compositie op zestienjarige leeftijd. Zijn jongere zus Elenora speelde harp; haar lerares, de bekende harpiste Rosa Spier, was een vaste gast in huize Smit.

Leopold bezocht na het Barleus gymnasium het conservatorium en werd gezien als een talentvol componist, hij studeerde in 1924 cum laude af. Nog in zijn studietijd (1922), schreef hij het orkestwerk Silhouetten, dat drie jaar later werd uitgevoerd door het Concertgebouworkest. Hij begon zijn carrière als docent harmonieleer en muziekanalyse, en werkte later in Parijs en Brussel waar hij veel componeerde. Hij trouwde in 1933 met Engeline de Vries. In 1937 kwam hij terug in Amsterdam, en was bevriend met veel musici waar hij ook stukken voor schreef.

Sinds 1941 mochten joodse musici niet meer in het openbaar optreden, later zelfs hun vak niet meer uitoefenen. In december 1942 werden zijn vrouw Lientje en hij gedwongen te verhuizen van hun huis in de Eendrachtstraat naar de Transvaalbuurt. Volgens een advertentie in de krant  is Leo Smit (Compositie, Piano, Theoretische vakken) verhuisd naar de Maritzstraat nummer 3. Ondanks de moeilijke situatie bleef hij componeren; zijn laatste compositie is de Sonate voor fluit en piano, die hij in februari 1943 voltooide.

Terwijl zijn zus onderdook, besloten Leo en Lientje dit niet te doen, Eind maart 1943 werden zij  opgepakt. Zij verbleven enige weken in de Hollandse Schouwburg tot zij begin april naar Kamp Westerbork werden overgebracht. Op 27 april werden zij samen met 1204 vervolgden, afgevoerd naar Sobibor waar zij direct na aankomst op 30 april werden vermoord. Niemand van dit transport overleefde de oorlog.

Na de oorlog is de Leo Smit foundation opgericht, deze stichting doet onderzoek en laten vergeten muziek van joodse componisten die het zwijgen werd opgelegd, weer klinken. Zo hebben Lucas en Arthur Jussen in 2022 nog zijn Divertimento: I. Allegro man non Troppo op CD gezet. Ook is er door J. Vis een biografie geschreven: Silhouetten: de componist Leo Smit 1900-1943 (Amsterdam 1999).

Informatie werd gevonden op de volgende sites en in zijn biografie:

https://www.sobiborinterviews.nl/nl/slachtoffers/leo-smit

https://leosmitfoundation.org/

https://leosmitfoundation.org/leo-smit

https://www.joodsamsterdam.nl/leo-smit/

https://www.oorlogsbronnen.nl/tijdlijn/Leopold-Smit/01/1146

https://www.dutchjewry.org/genealogy/ricardo/1383.shtml

https://www.sobiborinterviews.nl/nl/slachtoffers/leo-smit

Vis, G.N.M. Silhouetten: de componist Leo Smit 1900-1943. ISBN 90-7456043-1. Deze biografie van ruim 400 pagina's geeft heel veel informatie over het leven van Leo en zijn muziek.