Antonetta Sophie van Zwanenbergh

Fred Tijs

Antonetta Sophie van Zwanenbergh  (Hescheweg 22, Oss))

Volledige naam:         Antonetta Sophie van Zwanenbergh                                                                                           

Roepnaam:                 Netty

Geboren:                     Uden, 15 januari 1922

Gedeporteerd :           naar Vught op 6 april 1943

                                    Naar Westerbork op 6 juni

                                    Naar Sobibor op 8 juni 1943

Vermoord:                  Sobibor, 11 juni 1943

Adres:                         Mauritslaan 26 Hilversum

Leeftijd:                      21 jaar

Antonetta Sophie (Netty) werd geboren op zondag 15 januari als derde kind uit het gezin van  vader Samuël van Zwanenbergh , geboren in Uden op 20 maart 1888 en moeder Emma Wilhelmina Keizer, geboren in Venlo op 24 augustus 1890. Zij had nog een zusje Rosetta en een broer Louis Simon. Het gezin woonde in de St. Jansstraat in Uden. Het is een koosjer gezin gerund door Emma. Vader Samuël verdient de kost als veehandelaar. Het gezin verhuist naar Oss in 1934 naar Oss. Zij betrekken een huis in het Villapark. Tegenwoordig de Dr. van der Steenlaan nr. 1. Het gezin voelt zich hier al snel thuis. De kinderen spelen volop met de buurtgenootjes.  

Maar begin 1935 eindigt deze periode van geluk. Bij moeder Emma  wordt diabetes vastgesteld en ze overlijdt op 30 april 1935. Ze wordt ter aarde besteld op de joodse begraafplaats in Oss met achterlating van Sam en de drie kinderen, dan respectievelijk 17, 15 en 13 jaar oud. Sam hertrouwt op 25 februari 1937 met de dan 44 jarige Grietje Stoppelman,  van beroep kleuteronderwijzeres. Sam kende haar omdat zij korte tijd in Uden in de St. Jansstraat heeft gewoond. Zij verhuizen naar een woning in de Kromstraat, genaamd Ubi Bene.

Netty volgt na de lagere school de opleiding aan de R.K Muloschool voor meisjes. In de Stad Oss van 7 augustus 1938 staat een vermelding  van de geslaagden voor een opleiding in het typen. Het gezin Van Zwanenbergh verhuist in 1939 naar een jaren dertig woning  Hescheweg 22.

Dan breekt de oorlog uit, 10 mei 1940. Voor de Joodse bevolking wordt het met de dag zwaarder vanwege steeds meer maatregelen die de bezetter neemt om vooral te bewerkstelligen dat de Joodse bevolkingsgroep steeds meer afgescheiden wordt van de anderen. Toch gaan een aantal dingen gewoon door. Rosetta, de zus van Netty stapt in 1940 in het huwelijksbootje met Harry Zilverberg en ze betrekken een benedenhuis in de Molenstraat op nummer 143. Netty wordt tante wanneer begin 1942 Rosetta’s dochter Emma het levenslicht ziet. Netty is inmiddels ook verhuisd en woont in Hilversum. Zij is werkzaam als verplegingsassistente in het herstellingsoord Beth Refoeah aldaar.

In deze periode valt het hele gezin uiteen. Door beperkingen van bewegingsvrijheid mag Netty niet meer reizen met het openbaar vervoer en kan dus niet meer naar haar familie in Oss komen.

Vader Sam wordt op 29 juli 1942 opgenomen in het ziekenhuis in ’s-Hertogenbosch. Wanneer zijn vrouw Grietje hem bezoekt op 22 augustus verdwijnen ze plotsklaps uit het ziekenhuis en duiken onder in Zaltbommel aan de Waalbanddijk. Het gaat mis medio maart 1944 wanneer een politieagent en Jodenjager Douwe van Dijk Sam en Grietje arresteert. Ze gaan op transport en komen op 17 maart aan in Westerbork. Op 23 maart 1944 verder gedeporteerd naar Auschwitz en daar op 26 maart 1944 vermoord.

Louis heeft zich, na een oproep, vrijwillig aangemeld en kwam begin oktober 1942 aan in kamp Westerbork. Op maandag 26 oktober vertrekt hij met transport 31 vanuit Westerbork naar Auschwitz. In de winter van 1943 sterft Louis door ontberingen, uitputting en kou.

Henri, Rosetta en hun baby Emma worden, samen met de andere bewoners van het huis Molenstraat 143 in het voorjaar van 1943 getransporteerd naar Kamp Vught. Later zijn ze gedeporteerd naar Sobibor en vergast.

Het herstellingsoord Beth Refoeah is door de Duitsers gesloten in september/oktober 1942. De twaalf bewoners zijn allemaal op transport gesteld.

Netty is al eerder opgepakt bij een razzia. Via Vught, waar ze op 9 april 1943 arriveerde is ze op 8 juni overgeplaatst naar kamp Westerbork. Vandaar naar kamp Sobibor waar ze op 11 juni is overleden.

Zij wordt herdacht met twee Struikelstenen, een in Oss op het adres Hescheweg 22 en een in Hilversum op het adres Mauritslaan 26.                                                    

Tekst:

Fred Tijs, lid Werkgroep Struikelstenen Oss.

Bronnen:

Wandelgids “Stilstaan bij de Struikelstenen in Oss”

Arolsen Archives

Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC)

Delpher

Brabants Dagblad dd 28-01-2017 (Sam dook onder in Zaltbommel)

Foto’s van Antonetta uit collectie Joods Museum, joods Cultureel Kwartier

Werkgroep Struikelstenen Uden

Informatie Petra de Ruijter, lid werkgroep Struikelstenen Oss