Wilhelmina Sophia Weijl-Spiero

Elke de Quay

Vermoord omdat je Joods was - herdacht omdat je mens was, bent en blijft

Op 30 november 1909 word je geboren, "ten drie ure des namiddags, in de woning Achter het Stadhuis nummer 12", zo staat op je geboorteakte. Je bent een kind van vrouwelijke kunne, dochter van Simon Spiero - musicus- en zijne echtgenoot Mathilde van Blijdensteijn -zonder beroep-. Je ouders geven jou de voornamen Wilhelmina Sophia. De aangifte bij de burgerlijke stand wordt gedaan op den eersten December negentien honderd negen in tegenwoordigheid der getuigen Ludwig August Halier - musicus- en Petrus Koppens -concierge-. (geboorteakte toegevoegd)

Je groeit op als Mientje binnen het gezin Spiero, wonend aan de Verwerstraat 60 te 's-Hertogenbosch met vader Simon Spiero en moeder Mathilde van Blijdensteijn, je zussen Anneke, Gientje, Dela, Chelly en Fietje en broers Bram, Barend en Arie. Jullie leven kosher, vieren de Joodse feestdagen en gaan naar de sjoel. Muziek speelt een belangrijke rol in jullie leven. Je vaders Simon is componist, muziekdocent en dirigent en heeft - samen met je moeder - een muziekhandel in de Kerkstraat.

Je wordt verliefd... Frits Michel Weijl - meubelmaker en binnenhuisarchitect - is de gelukkige. Op 18 maart 1942 verklaren jullie "elkaar aan (te) nemen tot echtgenote en getrouwelijk alle plichten (te) zullen vervullen welke door de wet aan den huwelijken staat zijn opgelegd" en wordt jullie huwelijk te Hilversum voltrokken in tegenwoordigheid der getuigen Bram en Max, je broers. Op 24 april 1942 wordt jullie Choepa (huwelijksvoltrekking) in het Joodsch Weekblad aangekondigd. Op 5 mei 1942 treden jullie in het huwelijk, in de Bossche synagoge. Je bent 32 en je lieve Frits 31 jaar jong. Een liefdevolle toekomst zou moeten beginnen...

Zou moeten... maar in mei 1940 vallen de Nazi's 's-Hertogenbosch binnen. De muziekhandel van je vader wordt door een Duitse Verwalter (beheerder) overgenomen en jullie mogen er niet meer binnen. Vanaf eind augustus 1942 duiken je ouders, broers en zussen onder, op verschillende adressen verspreid door het land.
Jij en Frits vluchten naar Zwitserland. Jullie komen niet verder dan België. Jullie worden opgepakt en vastgezet in de kazerne Dossin te Mechelen. Op 25 augustus worden jullie op transport gezet naar Auschwitz. Frits komt op 28 augustus om het leven, 32 jaar oud. Jouw leven eindigt op 26 september 1942, 32 jaar oud.
Na de oorlog hoort je familie over jullie noodlot. Je broer Arie Spiero en zijn vrouw Bloemine Spiero - Salomons  zijn in de onderduik verraden en overleven de oorlog evenmin.  

Na de oorlog brengen je ouders en je zus Gientje de muziek weer terug in de muziekhandel. In mijn eigen jonge jaren (jaren '80) ben ik vaak in de winkel, op zoek naar bladmuziek. Soms weet ik de titel niet, neurie ik een stukje en dan stiefelt Gientje naar een van de vele kasten en pakt precies de bladmuziek die ik zoek. Ze speelt mij voor, op de piano die rechts tegen de muur staat. Op de kasten liggen pakketten ingepakt in bruin papier. Wat ik nu weet is dat dit "onvoltooide werken" zijn "bladmuziek... van 293 levens", vertelt je zus. Jouw bladmuziek ligt daar ook, duizenden noten heb je genoteerd. Tot bladzijde 32, dan blijft het leeg, stil...
(Bron: Onvoltooid - Bossche Encyclopedie)  

 
Geboorteakte Mientje Spiero (Bron: Brabants Historisch Informatie Centrum)

    Huwelijksakte Frits Weijl &  Mientje Spiero  (Bron: Brabants Historisch Informatie Centrum) 

Bron gezinsfoto en paragraaf over de oorlogstijd: Piet Pruijssers "Joodse onderduikers en moedige mensen in Sprang-Capelle", 2022, via Heemkundevereniging Sprang Capelle

Vormgeving naambordje: Een mens, geboren te 's-Hertogenbosch, in het licht van de belofte van een mooie, liefdevolle toekomst - vanwege je Joodse leven vermoord in het donkere concentratiekamp Auschwitz te Oświęcim, Polen. De muziek van je stem zal blijven klinken, omdat je mens was, bent en blijft.