Ilse Brüll

Claartje de Leeuw

Ik heb Ilse uitgekozen omdat haar laatste verblijf de Hekellaan 6 in 's-Hertogenbosch was, voordat ze via Kamp Vught naar Auschwitz weggevoerd werd.

Hekellaan 6, is parallel aan de Baselaarsstraat, daar ben ik opgegroeid. Ze is maar 17 jaar geworden. Als ik eraan denk hoe kwetsbaar ik was op die leeftijd, en dat je dan aan het begin staat van je leven, wellicht vol vreugde, dromen en potenties om iets van je leven te gaan maken, en dat haar dat niet gegund is, vind ik heel heftig. Ik wilde daarom weten voor een meisje het was en wat ze graag deed met haar vriendinnen of welke hobby's ze had?

Ik heb een inkijkje gekregen in de laatste periode van het leven van Ilse, waarin ze met haar nichtje Ingeborg, ook wel Inge genoemd verbleef in het Jacobusklooster in Eersel. In dat klooster werden o.a. schoolkinderen opgevangen die moesten aansterken. Gedurende een periode verbleven er ook joodse kinderen en later ook studenten en professoren die wilde voorkomen dat ze te werkgesteld zouden worden, of Britse piloten waarvan hun vliegtuig was neergehaald. 

Via deze link: https://www.samenopdehoogte.nl/leefbaarheidsfonds/leefbaarheidsfonds+projecten/default.aspx

Ilse speelde als klein meisje al veel met haar nichtje Ingeborgh Brull, die onder haar komt wonen als de broer van haar vader bij hen in de meubelzaak komt werken. Tijdens de kristalnacht op 9 en 10 november in 1938, die Ilse gelukkig niet meemaakt omdat ze op dat moment in München is en niet in Innsbruck, maken haar ouders iets vreselijks mee, bijna alles in hun woning wordt vernield en zijzelf worden mishandelt. Uiteindelijk verhuizen ze naar Wenen en sturen ze Ilse en Inge naar het Jacobusklooster in Eersel om hun dochters in veiligheid te brengen. 

In een nablik over die tijd in het klooster zegt Inge dat ze heel veel lol hebben gehad samen, ze zongen iedere avond, Ilse altijd de tweede stem. En naast school en taken was er ook ruimte voor creativiteit en recreatie, zwemmen was iets wat Ilse ook graag deed. Het klooster was zelfvoorzienend er werd daar van alles verbouwd, en er waren diverse soorten fruitbomen, er was een goede keuken, en er was geen gebrek aan iets, maar het was ook onrustig doordat ze aten in een grote eetzaal met veel andere kinderen en ze sliepen op een barakkenslaapzaal. De veiligheid en rust van een gezinsleven was er niet. Wel hadden de meisjes een goede band met twee zusters, Brigitte en Teresa, die zich over hen ontfermde, dit blijkt uit brieven die bewaard zijn gebleven, waarin Ilse schreef hoe dankbaar ze was voor de zorg die ze in Eersel heeft mogen ontvangen.

Dat Ilse wel op transport werd gezet en Inge niet, kwam omdat Inge naast een joodse vader, een katholieke moeder had die haar katholiek opgevoed heeft. Toen de zusters de joodse kinderen aanboden om zich te laten omdopen tot het katholieke geloof, deed Inge dat wel, Ilse niet. Ilse haar ouders waren beide Joods, en ze wilde trouw blijven aan haar geloof. Maar hierdoor kreeg het klooster op een gegeven moment wel een oproep om Ilse op transport te zetten. Waarom het klooster dit heeft kunnen laten gebeuren is niet precies duidelijk geworden.

Omdat ik op de site zo veel mooie, warme en gezellige foto's van Ilse en Inge heb gezien en ik me kan voorstellen dat vriendschap in zo'n moeilijke periode heel belangrijk is, heb ik ze samen op het bordje afgebeeld, Ilse links, Inge rechts.

Nadat Ilse op transport is gezet, schrijft ze enkele brieven die bewaard zijn gebleven o.a. aan Inge en zuster Brigitte uit het klooster in Eersel. Ik vind die brieven indrukwekkend. Een zin uit een brief heb ik op het naambordje geschreven.

Het is de moeite waard het hele verhaal te lezen in de brochure uitgegeven door de 4-5 mei Stichting, via de link hierboven.

Bron: https://www.samenopdehoogte.nl/leefbaarheidsfonds/leefbaarheidsfonds+projecten/default.aspx