Selma Pach

Naambordje: Truus Joosten, tekst: Gerda van 't Hoff

Selma is 10 jaar oud als in mei 1940 Nederland wordt bezet door de Duitsers. Aanvankelijk leek het misschien wel mee te vallen, maar de maatregelen die joden belemmeren in hun dagelijkse leven nemen alsmaar toe. Selma is de één na jongste in het gezin van Roosje en Samson Pach. Haar oudste broer, Juda en zus Rebecca zijn al getrouwd, ook Maurice en Isaac zijn al ouder. Maar Selma en haar broertje Eliazer zijn nog kind en wonen thuis. Ze gaan naar school en spelen op straat. 

Op 1 september 1941 worden de openbare scholen verboden voor joodse kinderen. Waarschijnlijk gingen Selma en Eliazer naar de Joodsche VGLO School, achter Sparrenweg 11. Spelen in het Oosterpark is onmogelijk: het park is verboden voor joden, wordt gebruikt als oefenterrein voor de Wehrmacht en in het Koloniaal Instituut op de hoek is de Ortnungspolizei gevestigd. Van hieruit worden diverse razzia’s in Amsterdam uitgevoerd. En ja, je moet een Jodenster dragen. Meteen herkenbaar als joods kind. Wat doet dat met je? Wat is er met Selma en Eliazer precies gebeurd?

Vermoedelijk: op 20 juni 1943 werd door de Ortnungspolizei in het Koloniaal Instituut een grote razzia uitgevoerd, met name in Amsterdam Oost en Zuid. Maar liefst 5542 joden werden opgepakt en verzameld in het Koloniaal Instituut. Daarvandaan werden zij met overvalwagens naar het Muiderpoortstation gebracht, waar de veewagens richting Westerbork op hen wachtten. Het is heel waarschijnlijk dat Selma hier bij was.

Wat vastgelegd is: op 29 juni waren er meerdere transporten naar de vernietigingskampen. Juda (28) ging op transport naar Auschwitz en daarna naar Gröditz, waar hij op 13 april is omgekomen. Selma (13), Eliazer (10) met hun ouders Roosje (50) en Samson (51) werden op dezelfde dag op transportnummer 16 naar Westerbork gezet. Samen met 2397 mensen, waarvan 590 kinderen tussen 0 en 18 jaar, en niemand heeft het overleefd. Op 2 juli 1943 zijn zij bij aankomst in Sobibor vermoord.

Op die tweede juli in 1943 zijn in Sobibor 1956 Amsterdamse Joden vergast.

De school voor joodse kinderen achter Sparrenweg 11 is in de zomer 1943 gesloten, omdat er geen joodse kinderen meer zijn.

Bronnen: joodsmunument.nl; oorlogsbronnen.nl; sobibor.org; joodsamsterdam.nl; memorial-archives.international.