Raatje Stodel-de Leeuw

Gerda van't Hoff

Het was gezellig …

De foto op Joods Monument ziet er gezellig uit: Raatje is hier op bezoek bij haar zus Esther de Laaij-de Leeuw, die in de Diamantbuurt woonde, toen een nieuwe wijk aan de rand van de stad. Rond de diamantfabriek Asscher woonden veel Joodse ambachtslieden. Vanuit de Vrolikstraat, naar de Eerste Oosterparkstraat, op Weesperzijde rechts de brug over links naar de andere kant van de Amstel. Je bent je er zo. De theepot staat op tafel, iedereen heeft een kopje thee, het is gezellig bij zus Esther!

De foto is waarschijnlijk vlak voor of aan het begin van de oorlog gemaakt. Welke vrouw Raatje is, is niet duidelijk. Zus Esther, haar man David en zoon Isaac zijn het middelpunt op deze foto. De oudere vrouw rechts is Leentje de Leeuw, alleenstaande en huisgenote van Esther en David. Wie zijn de anderen?  Ik zou me kunnen voorstellen dat het echtpaar links Raatje en haar man Salomon zijn. Of is Raatje de jonge vrouw rechts? En Naatje de Leeuw? Naatje, die bij Salomon en Esther in huis woonde?  Staat zij ook op deze foto?  Ik weet het niet en er is niemand meer die dat wel weet. Een paar jaar later zijn ze er niet meer.

Raatje werd 41 jaar. Zij werd op 7 september 1942 in concentratiekamp Auschwitz vermoord, haar zestienjarige dochter Eva bezweek daar enkele weken later op 23 september 1942 aan maagdarmcatarre. Salomon van 42 jaar overleed in 1944 in een van de andere kampen in Midden-Europa. Esther werd 49 jaar, zij, haar gezin en Leentje zijn in 1943 in vernietigingskamp Sobibor vermoord.

Op dezelfde dag als Raatje – 7 september 1942 - op werden nog twaalf bewoners uit de Vrolikstraat vermoord in Auschwitz, waaronder haar buurvrouw Reintje Moscoviter van 33 jaar, met haar kinderen Martha van 15 jaar, Barend van 14 jaar en Levie van 12 jaar.

Bronnen:

Joodsmonument.nl

Oorlogslevens.nl

Joodsamsterdam.nl