Gompel Coppenhagen

Lieke Peper

Gompel wordt in 1874 geboren als vierde kind van Raphaël Jacob Coppenhagen en Marianne Kleerkoper. Hij wordt vernoemd naar zijn opa van moeders kant: Gompert Elias Kleerkoper (roepnaam Gompel). Zijn zussen Aaltje en Heintje en broer Jacob zijn ruim 6, 4 en 2 jaar ouder dan hij. Als hij 2 jaar is, wordt zijn zusje Clara geboren, als hij 4 is zusje Branca, en als hij 6 is zijn laatste zusje: Sara. Het gezin woont op verschillende adressen in het centrum van Amsterdam: in de Moddermolensteeg, St. Anthoniebreestraat en Rapenburgerstraat. Hun vader is koopman en later kassier.

Zijn broer Jacob wordt afgekeurd voor de dienstplicht, in verband met lichamelijke gebreken. Jacobs plaats wordt echter ingenomen door een plaatsvervanger: Dirk van der Neut. Hierdoor geldt voor Gompel het principe van broederdienst, en wordt hij in december 1893 vrijgesteld van dienstplicht. Gompel werkt als diamantslijper en later als koopman in diamant.

Net als zijn zussen Aaltje en Sara en zijn broer Jacob, blijft Gompel ongehuwd. In april 1912 overlijdt Gompels vader. Clara, Heintje en Branca zijn inmiddels getrouwd en wonen elders in Amsterdam. Gompel verhuist met zijn moeder, Aaltje, Jacob, en Sara van St. Anthoniebreestraat nummer 56 tweehoog naar Tilanusstraat nummer 6 eenhoog. In 1917 overlijdt hun moeder. Gompel is dan bijna 43 jaar oud. Hij blijft samen met Jacob (en waarschijnlijk ook met Aaltje en Sara) op de Tilanusstraat wonen. Aaltje overlijdt in 1922, Jacob in 1928. Anderhalf jaar later verhuist Gompel naar Transvaalkade nummer 85 huis. Het is onduidelijk of Sara meeverhuist. Zij overlijdt in juni 1933. Gompel verlaat de woning op de Transvaalkade in april dat jaar om op 5 augustus officieel in te trekken bij zijn zus Clara en haar man Salomon Jacob Abas, op Swammerdamstraat nummer 73 eenhoog. Als Jacob op 1 juli 1939 is overleden, komt twee maanden later ook zus Heintje hier wonen. Zij is al sinds 1923 weduwe en woonde sinds kort alleen omdat haar kinderen inmiddels het huis hadden verlaten. 

Gompel en zijn twee zussen wonen dus samen als de oorlog uitbreekt. Van de overige broers en zussen is alleen Branca nog in leven. Zij overlijdt tijdens de oorlog, op 9 mei 1942. Op Joods Monument staat aangegeven dat ze zelfmoord heeft gepleegd. Zij laat haar man, twee dochters, schoonzoons, een kleindochter van 14 en kleinzoon van 13 jaar achter. Zij worden later allemaal gedeporteerd en vermoord door de nazi’s.

Op 13 april 1943 wordt Gompel samen met Clara en Heintje gedeporteerd naar Kamp Westenbork. Op 20 april wordt hij samen met Heintje (en mogelijk ook met Clara) naar Sobibor gedeporteerd, waar ze bij aankomst op 23 april direct worden vermoord. Gompel is dan 68 jaar oud.