Aron van Gelder

Anne-Marie de Leeuw

Aron van Gelder is geboren op 23 augustus 1907 in Meppel als oudste zoon van Eleazer van Gelder en Judith Cohen. Hij is vernoemd naar zijn grootvader van vaderszijde. In 1908 wordt zijn broer Samuel geboren, ook in Meppel, en in 1911 broer Benjamin, in Borne.

Over Aron is niet veel bekend. Hij bleef thuis wonen bij zijn vader en moeder op de Weerrijssingel in Breda, waar ze naartoe verhuisd waren.

Aron was arbeider: een breed begrip. Maar hij wordt ook musicus genoemd. De familie Van Gelder in Meppel en Borne kent musici.

Wanneer Aron wordt opgeroepen om zich te melden voor transport naar Westerbork in oktober 1942, blijkt hij al sinds juni in een werkkamp in de buurt van Hardenberg te verblijven. Het is niet duidelijk geworden in welk kamp Aron tewerk was gesteld. Kamp Molengoot is genoemd, maar er waren op dat moment heel veel werkverschaffingskampen in Oost-Nederland. Deze oorspronkelijke werkverschaffingsprojecten zijn in 1942 door de Duitse bezetter gebruikt om Joodse burgers te verzamelen. Zij waren immers ook werkloos, door het verbod op werk dat was uitgevaardigd. Aanvankelijk was het leven in deze kampen relatief redelijk, er werd gewerkt op het land. Uiteindelijk zijn de kampen maar enkele maanden op deze manier gebruikt en volgde een strenger kampregime. In de nacht van 2 op 3 oktober 1942 zijn de kampen ontruimd en zijn de bewoners onder het mom van gezinshereniging naar Westerbork verplaatst.  

Aron is op 28 februari 1943 vermoord in Auschwitz.

Zijn broer Samuel is op 31 augustus 1942 gedeporteerd en op 31 maart 1944 vermoord. Zijn ouders zijn na hem, te weten op 20 november 1942, gedeporteerd en drie dagen later vermoord in Auschwitz. Broer Benjamin is in 1945 vermoord in het Kamp Wustegiersdorf. Zijn vrouw werd weliswaar bevrijd, maar zij zou enkele dagen later overlijden in het ziekenhuis. Benjamins zoon Eleazer heeft de oorlog overleefd.

Bronnen: Stadsarchief Breda; www.geheugenvandrenthe.nl/werkkampen.nl