Anna Eleonora Fortunata Heijmans-Spanjaard

N.G. Ketting

Mijn Tante Annie (haar roepnaam) was de oudste van de drie dochters van Emil Bernhard Spanjaard (telg van de Spanjaard textielfabrieken uit Borne) en Sophie van Ameringen. Op de foto staat ze in het midden. Links op de foto staat haar zusje en mijn moeder, Noortje. Zij overleefde door onderduik de oorlog. Haar zusje Selma staat rechts op de foto, zij heeft het Jappenkamp in Indonesië doorstaan. 

Mijn moeder beschreef Annie als de liefste en verstandigste van de drie kinderen. Ze was daarbij ook heel sportief, ze hield van wandelen. Na haar studie fysische geografie in Utrecht werkte zij bij het Departement Sociale Zaken en ze werkte ook als lerares.

Haar huwelijk met Max Heijmans vond op 24 juni 1942 in Den Haag in allerijl en onder druk van de steeds benardere omstandigheden plaats. De huwelijksvoltrekking is ook vastgelegd in een antieke Joodse Trouwbijbel (Tenach). Die omstandigheden waren reden voor het echtpaar om met hun schoonfamilie onder te duiken. Zij vonden op 1 oktober 1942 een gastvrij onderdak bij de familie Brugman te Oisterwijk.

Met name door toedoen van twee beruchte Nederlandse agenten (Maarten Spaans en Marinus van Dusschoten) werden op 3 oktober 1943 alle vijf familieleden opgepakt. Alleen de Tenach is in het huis van de familie Brugman overgebleven als getuige van hun verblijf aldaar. 

Niemand van hen overleefde de oorlog: Annie, Salomon Heijmans, Petronella Heijmans en hun dochter Reine Heijmans werden op 22 oktober 1943 bij aankomst in Auschwitz vergast, terwijl Max Heijmans op 31 maart 1944 er door uitputting om het leven kwam.

Maarten Spaans, die na de oorlog schuldig werd bevonden van 362 arrestaties - waarvan 260 betrokkenen in gevangenschap zijn overleden - heeft zijn daden weliswaar toegegeven maar geen spijt bekend. Meer informatie is te vinden in het lezenswaardige boek "Struikelstenen in Oisterwijk", geschreven door Peter Slingerland.

Bovendien heb ik een dossier over de familiegeschiedenis samengesteld dat - met inbegrip van de Tenach - is opgeniomen in het openbare archief van het Joods Museum in Amsterdam.