Rebecca Leviticus

Cis van Heertum

Rebecca werd geboren als jongste dochter van Isaac Leviticus (Maashees 1815 - Vierlingsbeek 1907) en Marianna Oppenheimer (Eindhoven 1814 - Vierlingsbeek 1894) in een dorp dat een kleine joodse gemeente had. In 1869, Rebecca was toen tien, telde die 25 leden. De gemeente had van 1850 tot 1930 een eigen synagoge, gevestigd in een pand met klokgevel uit het midden van de 18e eeuw, nu een woonhuis. In 1930 was de kehilla in Vierlingsbeek zo klein geworden dat deze samengevoegd werd met de joodse gemeente van Boxmeer.

Rebecca’s vijf jaar oudere broer Mozes overleed in Vierlingsbeek in 1899 en werd daar op de joodse begraafplaats begraven. Hij was getrouwd met Marianna de Jong; het echtpaar kreeg twee dochters, Marianna Philippina (geboren op 27 maart 1897) en Philippina Johanna (geboren op 19 maart 1898). Rebecca is waarschijnlijk nooit getrouwd, zij benoemde haar beide nichtjes in 1902 tot universele erfgenamen.

Ze woonde toen nog in Vierlingsbeek, maar ze is in 1942 begraven op de joodse begraafplaats in Vught. Zij werd gememoreerd door Marianna Philippina (Annie) en Philippina Johanna (Pien): ‘Hier rust onze lieve tante, mevrouw Rivka, dochter van de geëerde Jitschak HaLevi. Haar ziel ging heen op de dag voor Pesach, 14 Niesan 5702’.

Toen Rebecca naar Den Bosch kwam, woonde ze eerst in de Enckevoirtstraat 12, waar Rebecca’s schoonzus, Marianna Leviticus-de Jong met Pien haar intrek had genomen. De woning werd gehuurd; ook dit huis is gedwongen verkocht, op 4 januari 1943.

Marianna overleed in 1931 en is eveneens begraven in Vught. In het Nieuw Israëlitisch Weekblad van 24 juli 1931 stonden drie overlijdensberichten, van de familie in Den Bosch (Rebecca noemde zich 'Betje') en in Eindhoven; van Marianna's zussen in Hengelo en van haar neven en nichten in Oss. Waarschijnlijk is Rebecca daarna vertrokken naar het huis van haar nichtje Annie en haar man Godschalk de Raaij aan de Koningsweg 52, om de hoek van de Enckevoirtstraat.

Rebecca’s nichtjes Annie en Pien hebben de oorlog overleefd en zijn in Haifa gaan wonen, net als Rebecca's achternichtje, Marianna (Mary), de jongste dochter van Annie en Godschalk (Gerrit) de Raaij. Mary vertrok naar Israël samen met haar man Sander Vromen en dochtertje Shifra, dat in Nederland werd geboren in 1947. Tien jaar vóór de geboorte van haar dochterje was zij nog, samen met haar zusje Duifje (Dolly), bruidsmeisje bij het huwelijk van Izaak (Ies) Stranders en Jeannette Henriëtte (Nettie) Mozes, die trouwden op 22 augustus 1937 in Oss.

Bronnen:

https://jck.nl/joodse-gemeenten/vierlingsbeek

https://www.bhic.nl/ontdekken/verhalen/vierlingsbeek-in-vogelvlucht

BHIC 7130.85 Index notarieel protocol Vierlingsbeek (7130.85)

Nationaal Archief, Verkaufsbücher, zie https://labs.kadaster.nl/demonstrators/verkaufsbucher-zoeken/#.

BHIC, Register van de Joodse begraafplaats Vught, sign. 107Fb; stnr. 30524; p. 11, 370: Rebecca b. Yitzhak ha Levi Leviticus 26-4-1942

https://www.stenenarchief.nl/hsa_completed/hsa_completed_view.php?editid1=8696&

https://www.stenenarchief.nl/hsa_all/hsa_view.php?editid1=24209

https://www.geni.com/people/Marianne-Philipina-Leviticus/6000000016190040979

https://www.geni.com/people/Philipina-Pien-Johanna-Leviticus/6000000013897749816

https://stichting18september.nl/maurice-witsema/

https://www.stolpersteine-dordrecht.nl/het_voorbije_joodse_dordrecht_sophia_van_dam.html

Afbeeldingen:

Voormalige synagoge Vierlingsbeek; Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Spoorstraat_9,_Vierlingsbeek

Rebecca's nichtje Philippina Marianna (Pien) de Wit-Leviticus, foto: https://stichting18september.nl/maurice-witsema/

Rebecca's achternichtjes Mary de Raaij en haar zusje Duifje (Dolly) als bruidsmeisjes bij het huwelijk van Izaak (Ies) Stranders uit Rossum en Jeannette Henriëtte (Nettie) Mozes uit Vierlingsbeek in 1937. Bron: Joods Historisch Museum (jck.nl); copyright: public domain.

Rebecca’s grafsteen in Vught; Het Stenen Archief (https://www.stenenarchief.nl/hsa_all/hsa_view.php?editid1=24252)