Duifje Mariana Bendik-de Raaij

Marilou Nillesen en Puck Smits

22 Jaar oud is Duifje Mariana Bendik-de Raaij uit 's-Hertogenbosch als ze overlijdt op 9 november 1942 in Auschwitz. Alleen al op die plek zijn meer dan 1 miljoen mensen vermoord. Een bizar getal; niet te bevatten eigenlijk en buitengewoon verdrietig dat Duifje één van hen is. Maar zij is veel meer dan een oorlogsslachtoffer. Een jonge vrouw in de bloei van haar leven; en hoe zag dat leven eruit? Samen met mijn nichtje Puck, 20 jaar geleden geboren in Den Bosch, probeer ik antwoord te vinden op die vraag.

Duifje wordt geboren op 21 mei 1920 aan de Koningsweg in 's-Hertogenbosch waar ze woont met haar vader Godschalk en moeder Mariana. Na twee jaar krijgt Duifje een zusje, Mary. Waarschijnlijk zijn de meisjes naar de L.W.Beekmanschool gegaan die vlak achter hun huis ligt. Van hun jonge jeugd hebben we niet veel kunnen ontdekken, tegelijkertijd moet Duifje nog twintig worden als de Duitse troepen Nederland binnenvallen. In de archieven zien we dat Duifje in 1940 een half jaar het huis aan de Koningsweg verlaat om in Zaltbommel als telefoniste te gaan werken. Eenmaal terug in Den Bosch verlooft ze zich met Levie Bendik, en na een jaar trouwen ze. Drie maanden na hun jawoord worden Duifje en Levie opgepakt, als ze met valse papieren in een veld in Buren lopen. Daarna gaan ze via Westerbork op transport naar Auschwitz waar Duifje op 9 november 1942 wordt vermoord. Ook Duifjes vader wordt vermoord, haar moeder en zusje Mary overleven de oorlog.

In Een jawoord voor drie maanden, een podcast van het Brabants Historisch Informatie Centrum, hoor je het verhaal over de zoektocht naar het leven van Duifje. Daarin hoor je ook hoe de twintigjarige Puck afscheid neemt van haar vriendin uit de archieven.

Lieve Duifje, hoi Dolly,

Het is eigenlijk best gek om je zo aan te spreken want we hebben elkaar nooit ontmoet. En toch heb ik het gevoel dat ik je ken. De afgelopen maanden heb ik samen met Marilou vaak naar je gezocht, en we waren zo blij als we iets meer over je vonden, en je zo stukje bij beetje meer leerden kennen. Toen ik een plankje voor je maakte, heb ik geprobeerd zo dicht mogelijk bij je te komen.

Was jij, net zoals ik, in 2004 geboren, dan was ik je misschien wel tegengekomen in de stad. En wie weet, hadden we wel eens met elkaar afgesproken of zo. Maar toen jij zo oud was als ik, kon dat allemaal niet. Omdat het oorlog was. Omdat jij Joods was.

Jouw jonge leven eindigde op een punt waar het mijne verder gaat. Maar ergens reis je met me mee. Op je verjaardag, op 4 en 5 mei zal ik aan je denken.

Dag Duifje, dag Dolly de Raaij

^Bronnen:

^{Dagrapport gemeentepolitie, Erfgoed 's-Hertogenbosch}

^{Gezinskaarten, Regionaal Archief Rivierenland}

^{Netwerk Oorlogsbronnen}

^{Wie was wie}

^{Brabants Historisch Informatie Centrum}