Olga van Beek-Bock

Ida van der Lee

De verkeerde jas

Olga Bock werd in 1907 in Wenen geboren. Ze woonde tijdens de oorlog in een benedenwoning in de Vrolikstraat: nummer 285. In 1933 trouwde ze met de niet-Joodse Nederlander Jaap van Beek en in 1935 werd hun dochter Erica geboren. Tijdens een bezoek dat Olga met haar kind in 1937 of 1938 bracht aan haar moeder en zus Hilda in Wenen, zag Olga de benarde toestand waarin haar familie moest overleven. In Oostenrijk waren toen al verregaande anti-Joodse maatregelen van kracht en Joden liepen groot gevaar. 

Olga was intussen gescheiden van haar man en zorgde ervoor dat haar ex-man een nieuw huwelijk sloot met Hilda. Daardoor kon Hilda in 1939 naar het 'veilige' Nederland komen. Mogelijk is het huwelijk voor Olga uit praktische reden gesloten. Olga was voor Jaap in elk geval de liefde van zijn leven. Het huwelijk van Jaap en Hilda was een schijnhuwelijk, Hilda kreeg kinderen van een andere man en Jaap kwam nog heel veel bij Olga en zijn dochtertje. Zelf was hij ingetrokken bij zijn vader.

Op 3 augustus 1942 kwam Hilda op bezoek bij Olga met haar baby. De baby werd in de loop van de middag hongerig en huilerig. Olga besloot melk te kopen in een naburige winkel en schoot de eerste de beste jas aan die op de kapstok hing: de jas van Hilda. Op straat werd ze staande gehouden door een politieagent; de ster op haar jas was niet vastgenaaid, maar met een veiligheidsspeld vastgezet. Dit was geheel tegen de voorschriften. Olga werd gearresteerd en op 8 augustus naar Westerbork gestuurd. Vandaar uit heeft Olga nog een brief geschreven waarin ze de reden van haar arrestatie meldde. In september stuurde ze een noodtelegram naar Hilda waarin ze smeekte om alle gegevens over haar huwelijk met Jaap en haar Nederlanderschap op te sturen zodat ze een Sperre kon krijgen. Het blijft gissen of Hilda dit daadwerkelijk gedaan heeft; het zou waarschijnlijk niet geholpen hebben, want een dag later werd Olga op de trein naar Auschwitz gezet, waar ze, drie dagen later bij aankomst, op 14 september is vermoord.

Toen Hilde zich realiseerde dat Olga niet meer terugkwam, heeft ze enkele dagen voor Erica gezorgd. Vervolgens is de kleine Erica van adres naar adres gegaan. Bij familie werd ze mishandeld waardoor haar vader haar opgehaald heeft. Daar mocht ze niet blijven en belandde in een kindertehuis waar ze tot haar negentiende moest blijven. Het waren ellendige jaren. 

Erica heeft door haar traumatische ervaringen een moeilijk leven geleid. Ze is altijd op zoek geweest naar bestaansrecht voor haar en Olga, en is altijd op zoek gebleven naar familie. Pas in 1992 - Hilda was toen al overleden - heeft ze het verhaal van de jas gehoord. Erica overleed - jawel - op 4 mei 2019. Voor haar is ook een naambordje gemaakt. Zo werd ook zij terug naar huis - naar de Vrolikstraat 285 gebracht. 

De dochter van Erica deze informatie geleverd

Bronnen: https://www.joodsamsterdam.nl/erica-van-beek-over-leven