Hartog Philip de Winter

Cis van Heertum

‘Er is niks, geen lepeltje, geen vorkje, niets dat herinnert aan hun bestaan’, zei Leon de Winter toen hij op zoek ging naar zijn voorouders in Verborgen Leven. Ook van het gezin van Esther de Winter-Zeldenrust, de oudste zus van zijn moeder, is niets overgebleven. Alleen de struikelstenen in Den Bosch herinneren aan hun bestaan.

Esthers jongste zoon Hartog Philip is niet oud genoeg geworden om naar de lagere school te kunnen gaan zoals zijn zusje Sara en broertje Herman. Was voor een kind van arme Bosschenaren als Hartog Philip de kleuterschool wel weggelegd? Of speelde hij zodra hij goed en wel kon lopen op straat met de kinderen uit de buurt? Niet te ver, want het talud bij de Zuid-Willemsvaart aan het eind van zijn straat was steil. Gingen ze achterom naar de pleintjes in het Tolbrugkwartier? Keken ze graag uit over het water van de Binnendieze vanaf de brug bij de Korte Tolbrugstraat? Liepen ze de water- en vuurhuizen binnen, waar behalve kooltjes en warm water ook snoep werd verkocht, voor een halve of hele cent?

Er is niets dat herinnert aan het bestaan van dit jongste zoontje van Esther en haar man Leendert, behalve zijn naam. Hartog Philip is het enige kind van Esther en Leendert de Winter dat niet in het geboorteregister van de Bossche joodse gemeente staat, maar zijn Hebreeuwse naam, die anders in de kantlijn zou hebben gestaan, was ‘Zvi’ . Veel kinderen met namen als Hirsch, Hersch of ook Hartog hadden als Hebreeuwse naam Zvi, wat ‘hert’ betekent. Voor Hartog Philip, die misschien wel als roepnaam Herschje had, net als zijn opa Hartog Zeldenrust, staan op zijn naambordje twee hertjes, een voor hem en een voor zijn jong overleden broertje Hartog (1924-1926).

Bronnen

Uitzending Verborgen Verleden: Leon de Winter (27 november 2012)

Henk Bruggeman, De water- en vuurhuizen te ’s-Hertogenbosch, 1999 (http://www.henkbruggeman.nl/Boeken/Ambacht/Amb%203.pdf)

Afbeeldingen

Binnendieze, brug in de Korte Tolbrugstraat, foto gemaakt in 1936. Erfgoed ’s-Hertogenbosch, nummer 0022146, 1936

Chanoekia door Shraga Landesman, olijfboom en twee gazelles.