Isidor Elias de Winter

zuster Annecathrine, zusters DMJ – tekst Cis van Heertum

Wanneer vader Elias aangifte doet van de geboorte van zoon Isidor Elias is hij vergezeld van twee van zijn schoonbroers: Benjamin, 27 jaar en koopman, en Belnart, 31 handelsreiziger in bakkersartikelen. Elias zelf is makelaar van beroep.

Een en twintig jaar later, op 5 april 1943, trouwt Isidor met Babetta van der Sluis, die bijna zes jaar ouder is dan hij. Zij was een volle nicht van Isidor (haar vader Aron was zijn oom), en kleuterleidster. Isidor heeft een MTS opleiding doorlopen, hij ontving zijn diploma als een van 17 leerlingen elektrotechniek aan de ambachtsschool in 1939. Behalve elektriciteitsleer zal hij dan zijn onderwezen in natuurkunde, vaktekenen en stromingsleer. De ouders van Babetta, Aron van der Sluis en Zeffi Nordhäuser, zijn aanwezig en geven toestemming.

Dat het huwelijk zwaar is van tragiek blijkt uit de datum – vóór 10 april moesten alle joodse Bosschenaren zich melden in kamp Vught – en het feit dat van Isidors ouders Elias en Esther wordt vermeld dat hun ‘woon- of verblijfplaats, of overlijden onbekend is’. Het huwelijk wordt ook gesloten met dispensatie van de Officier van Justitie, die afzag van de anders verplichte vooraankondiging en wachttijd.

De getuigen zijn Babetta’s oom Izaak van der Sluis, 50 jaar oud, die als beroep grossier opgeeft, en haar broer Bernard Elias, 28 jaar oud en hoofd van de ‘estaffendiensten Joodsche Raad’. Dit laatste was ‘de bodedienst tussen de verschillende afdelingen van de Joodse Raad; een steeds meer gezochte “bescherming” voor jongelui’. Ook Isidor Elias had een functie bij de Joodsche raad afdeling Noord Brabant: hij was lid van de commissie buitenschoolse jeugdzorg. Daarnaast was hij leider jeugdsyndicaat, en hij had een Sperre: wegens de ‘weermacht’.

Isidor moet na zijn huwelijk hebben besloten uit Nederland te vluchten maar is in Frankrijk opgepakt. Volgens de kaart van de Joodsche Raad is hij op 23 juli 1943 vanuit het concentratiekamp Drancy naar Auschwitz gestuurd. Ook zijn bruid Babetta is daar omgekomen, op dezelfde datum als haar vader, die net als zij vanuit Westerbork op transport werd gesteld op 19 oktober 1943.

Bronnen

BHIC, Geboorteregister ’s-Hertogenbosch, toegang 550, reg.nr. 1563/69.
https://www.joodsmonument.nl/nl/page/735174/over-belnart-van-der-sluis-en-zijn-vrouw-serlina-salomons.
Erfgoed ’s-Hertogenbosch, 0208/50. Naamlijst der gediplomeerde leerlingen van de Ambachtsschool en Avondvaktekenschool te ’s-Hertogenbosch cursus 1938-1939
Marjoke Rietveld-van Wingerden, De ambachtsschool 1861-1940. 2006, p. 11.
BHIC, BS Huwelijk, toegang 1297, reg.nr. 1835/98
Jacques Presser, Ondergang. Den Haag, 1965, dl. II, p. 463.
Arolsen Archives, Isidor E de Winter; kaart Joodsche Raad met vermelding naar brieven aan en van Service européen des recherches des Juifs déportés et dispersés.

Afbeelding

Elektriciëns in opleiding op een collega-ambachtsschool rond 1925.