Nechmeije Stiel

Jardena Gil

Nechmije Stiel werd op 20 juli 1892 in Podgorze (toen Oostenrijk, nu Polen) geboren als zoon van Aron Stiel en Szyifra Wasserstrum. Hij trouwde met Chaja Maiti Goldman en in 1912 namen zij de Nederlands Hervormde godsdienst aan. Zij kregen samen twee zonen: Samuel en Daniel Thomas. In 1928 overleed Chaja. Later hertrouwde Nechmije met de niet-Joodse Helena Maatje Haarsma. Vanaf 1931 woonden het gezin in Tilburg. Nechmije was werkzaam als kartonnage medewerker.

Vanaf 1932 was Nechmije als koster actief in de Nederlands Hervormde kerk. Dat beviel een Tilburgse NSB'er niet: hij deed in november 1941 aangifte bij de politie over Nechmije. Dat een Jood koster was. Dominee Van der Wal nam Nechmije Stiel in bescherming tegen de aantijgingen van de NSB'er die weliswaar lid van de hervormde gemeente was maar volgens de dominee nooit naar de kerk kwam en in de jaren dertig nog lid was geweest van de Communistische Partij van Nederland. Nechmije kon blijven.

Nechmije was fanatiek schaker. Regelmatig verscheen zijn naam bij de uitslagen van schaakwedstrijden in de Nieuwe Tiburgsche Courant. Ook was hij actief in de Brabantse Schaakbond. Uiteindelijk werd Nechmije als gemengd gehuwde Jood naar werkkamp Havelte gestuurd. Op 23 april 1944 werd het werkkamp door Anglo-Amerikaanse vliegtuigen met mitrailleurvuur bestookt. Daarbij kwam Nechmije om het leven. Zijn zonen Daniël en Samuel overleefden de oorlog.

(bron: eigen onderzoek en `Vanaf de Bisschopsberg gezien: Havelte, Een Drentse Gemeente Rond De Tweede Wereldoorlog' door J.M. van der Torre)