Isidore Cohen

Naambordje: Annemiek Bakker, tekst: Gerda van 't Hoff

Het gezin waaruit Isidore kwam, heeft op meerdere plekken gewoond en kwam vanuit België naar Nederland. Isidore is in Brussel geboren, enkele broers en zussen eveneens in Brussel, andere in Anderlecht en Smilde. Isidore vestigde zich met zijn vrouw Elisabeth Cortissos in de Vrolikstraat in de Oosterparkbuurt. In deze buurt woonden veel Joden die uit de armoedige huizen rond het Waterlooplein kwamen: als je het kon betalen in de Transvaalbuurt, wat armeren in de Oosterparkbuurt.

Isidore was diamantbewerker, briljantslijper, zo staat op zijn ledenkaart van de  Algemene Nederlandse Diamantbewerkersbond (ANDB).Diamanten zijn heel kostbaar, onder meer door het lange proces dat doorlopen wordt door de diamantbewerker, degene die de ruwe diamanten zo bewerkt dat ze in sieraden kunnen worden gebruikt. 

‘De slijpers zitten zij aan zij aan weerskanten van de smalle fabriekszalen. Er moet gewerkt worden. Het partijtje op tijd afkrijgen. De kleine steentjes met de blote hand in de slijptang met hete soldeer vastdrukken en dan, vlakje voor vlakje, de facetten eraan slijpen. Telkens met een loepje controleren of er genoeg afgeslepen is. En opletten dat er geen steentje wegspringt. Dan liggen de slijpers op hun  knieën te zoeken, net zolang tot het kostbare kleinood gevonden is.’ (Daniel Metz: Diamantgracht (2022)

Ondanks dat de diamantindustrie een belangrijk onderdeel was van de Amsterdamse economie en er veel geld werd verdiend, bleven de lonen voor de arbeiders laag en waren de omstandigheden vaak beroerd. Dat leidde tot de oprichting van de ANDB, de eerste moderne vakbond in Nederland. Deze vakbond haalde spectaculaire successen, zoals: een achturige werkdag en betaalde vakantie. De ANDB werkte tevens aan de ontwikkeling van de arbeiders, legde de basis voor de sociale geneeskunde in Amsterdam en heeft zich ook wereldwijd ingezet voor de verbetering van de positie van diamantbewerkers.

De kaart die in Kamp Westerbork werd gemaakt vertelt dat Isidore en Eliabeth op 11 september 1942 aankwamen. Daar kregen deze twee mensen een nummer:  Elisabeth nummer 38293, Isidore nummer 38294. Op 14 september 1944 werden zij op transport naar Auschwitz gesteld, een reis in veewagens van drie dagen.  Isidore was een van de vele diamantbewerkers die niet meer terugkwamen naar de oorlog. Na aankomst op17 september 1942 zijn Isidore en zijn vrouw Elisabeth vermoord in Auschwitz.

Joodsmonument.nl; Joodsamsterdam.nl; oorlogsbronnen.nl; wiktionary.org; Immaterieelerfgoed.nl; Diamantbewerkers.nl; Metz, Daniel M. Diamantgracht. Het joodse hart van een typisch Amsterdamse industrie. 2022