Engeltje Eljon

G. Barlag

Abraham Eljon de vader van Engeltje was diamantslijper. Zijn dochter Engeltje werd geboren in de Zwanenburgerstraat. Het gezin had vijf kinderen. Engeltje was dienstbode, over haar werkzame leven is weinig te vinden. Wat wel is bekend dat haar adres op 17-10-1941 wijzigde in het Apeldoornsche Bosch (stadsarchief Amsterdam). Dit was een Joodse psychiatrische instelling opgericht door het Centraal Israëlitisch Krankzinnige Gesticht. 

In de eerste jaren van de Tweede Wereldoorlog steeg het aantal opgenomen patiënten in de inrichting tot 1181 in 1943, doordat Joodse patiënten op last van de bezetter niet meer in niet-Joodse instellingen mochten worden opgenomen en men bovendien meende hier beschermd te zijn tegen deportatie. Omdat het aantal patiënten steeg was en het tevens voor niet-Joden niet toegestaan was in een Joodse inrichting te werken was er een tekort aan personeel. Al snel meldden zich veel Joodse medewerkers aan, het kan zijn dat Engeltje als dienstbode aan het werk ging, het kan ook zijn dat zij als patiënt werd opgenomen. 

Aanvankelijk leek het erop dat de nazi's Het Apeldoornsche Bosch ongemoeid zouden laten; in Apeldoorn sprak men van de "Jodenhemel". Woensdag 20 januari 1943 verscheen echter de Ordedienst van Kamp Westerbork en op het  station van Apeldoorn werd een goederentrein met 40 wagons gereed gemaakt. De helft van het personeel is in die nacht gevlucht. In de nacht van donderdag 21 op vrijdag 22 januari 1943 werden alle patiënten in vrachtwagens naar de gereedstaande goederentrein gebracht.

De trein vertrok de volgende ochtend en bracht bijna 1100 patiënten en 51 personeelsleden rechtstreeks naar Auschwitz waar de patiënten bij aankomst direct zijn gedood. Het resterende, in Apeldoorn gebleven personeel, is met een gewone trein naar Kamp Westerbork gebracht en werd vandaar uit gedeporteerd. In totaal zijn meer dan 1400 mensen die op 21 januari op het terrein van de instelling aanwezig waren weggevoerd. (Bron Wikipedia)

Op de website "Oorlogsbronnen" vind ik dat Engeltje Eljon via kamp Westerbork is gereisd naar Auschwitz. Daarom vermoed ik dat zij als personeel in het Apeldoornsche Bosch werkte.  Zij arriveerde op 24 januari Auschwitz en is aldaar een dag later overleden.