Max Henri Polak

Verhalis

Max Henri (Hans) Polak was geboren in Tilburg. Daar bouwde hij als volwassene voor zijn gezin een huis in de Prof. Dondersstraat, twee huizen verderop van het huis van zijn oudere broer Alfred Polak. Samen met broer Alfred nam hij de handel in leer en huiden over van hun vader in de Telegraafstraat.

Hans Polak kreeg met zijn vrouw Bertha Polak-Cohen 4 kinderen: Bertram, Floor en de tweeling Leonie en Louise.
Bertha stierf jong in 1931. Hans hertrouwde aan het begin van de oorlog met Charlotte Elias.

Toen de oorlog uitbrak bevond Hans' zoon Bertram zich als soldaat aan het front. Twee dagen voor de capitulatie vluchtten de broers Alfred en Hans met hun twee gezinnen naar Amsterdam. Toen het daar ook niet veilig bleek reisden ze vandaar met een taxi naar IJmuiden. Ze slaagden erin om met de laatste boot naar Engeland te ontsnappen. Op de vlucht raakten ze hun kinderen Floortje, Leonie en Louise kwijt. De meisjes konden nog net met een vissersboot ontsnappen en vonden hun familie uiteindelijk in Londen terug. De gezinnen reisden door naar de Verenigde Staten. Daar kregen Hans en Charlotte Polak-Elias later een dochtertje, Conny.

Bertram kwam terug van het front en trof zijn ouderlijk huis aan de Prof. Dondersstraat verlaten aan. De Duitsers namen het huis in beslag en na enige tijd mocht hij ook het bedrijf van zijn vader en oom niet meer leiden. Met zijn vrienden Fred de Wit en Bobby en Tineke Spier-Bendien ondernam hij een poging om naar Engeland te vluchten. De boot waarop zij zaten werd aangehouden en ze werden alle vier naar het Oranjehotel (een beruchte gevangenis in Scheveningen) gebracht en vandaar via Westenbork naar de vernietigingskampen. Bertram werd op 7 augustus 1942 in Auschwitz vermoord.

Hans Polak hoorde enkele maanden later over de mislukte vluchtpoging van zijn zoon en heeft waarschijnlijk ook geweten wat er daarop volgde. Hij overleed op 12 november 1942 aan een hartaanval in New York.

Bovenstaand naambordje is op 3 september 2021 in het Tilburgse Spoorpark gemaakt door Marlien Groeneveld. Zij wilde graag een bordje maken voor Max Henri Polak omdat hij voor de oorlog de penningmeester was van de synagoge in Tilburg. Haar echtgenoot was eveneens lange tijd penningmeester van deze synagoge.

Bronnen:
Film: Hier was Bertram – https://www.verhalis.nl/hier-was-bertram en https://www.youtube.com/watch?v=hn5rkp6jxFE
Boek: Ons Huis, op zoek naar een joodse familie in Tilburg – Arnoud-Jan Bijsterveld