Judith Kaas-Wurms

Jette Westerbeek

Ze stierf midden in de zomer

Judith Kaas – Wurms heette ze en ik zou voor haar een naambordje maken. Om me te oriënteren keek ik eerst op de site van Joodsmonument.nl wat er over haar bekend is. Dat bleek heel weinig te zijn: ze is geboren in Amsterdam in 1893 en opgegroeid in een gezin met zeven broers en zussen. Op vijftigjarige leeftijd is zij vermoord in vernietigingskamp Sobibor. Ook vijf van haar broers en zussen evenals haar ouders zijn in die jaren 42-43 vermoord. 

Judith was getrouwd met Willem Kaas, transporteur van beroep, die op 16 maart 1943 de dood vond in kamp Vught. Judith en Willem woonden in Amsterdam-Oost, in de Vrolikstraat 259. Of ze kinderen hadden werd mij toen niet duidelijk, maar pas onlangs ontdekte ik dat Judith en Willem één dochter hadden, die op negentienjarige leeftijd op 30 september 1942 in Auschwitz is vermoord. 

Ik ben naar hun adres in de Vrolikstraat gegaan om me ter plekke een beeld te vormen, maar daar staat nu een relatief nieuw huizenblok, dus zo kwam ik niet in direct contact met iets hun leefsituatie. 

Uiteindelijk heb me voor het ontwerpen van haar naambordje georiënteerd op haar sterfdatum: midden in de zomer van 1943. Hopelijk was het mooi weer en heeft ze nog blauwe lucht gezien. Haar dochter en haar man waren al vermoord, maar of ze dat wist? Ook kwam bij mij de associatie op met het Nooit-meer-Auschwitz monument van Jan Wolkers in het Wertheimpark in Amsterdam. De gebroken glasplaat weerspiegelt de lucht in scheuren en barsten. En dit monument geeft de doden een graf in de wolken. Mijn naambordje voor Judith Kaas Wurms benadrukt dan ook dit aspect: een graf in de wolken.