Jacob van Leer

Familie Dominicus-van Hest

In het boek “Het leven gebroken” van Ad de Beer en Gerrit Korbes (Tilburgse Bronnenreeks 4, 2002) worden de geschiedenissen beschreven van de Tilburgers die als gevolg van de strijd tegen Duitsland en de bezetting van Nederland om het leven kwamen. In hun boek wordt ook Jacob van Leer genoemd. Naast het boek van de Beer en Korbes zijn met name wikimiddenbrabant.nl, het regionale archief en regionale kranten als bron gebruikt.

Jacob van Leer is de zoon van Mozes (Max) van Leer en Johanna Hartog. Max en Johanna trouwden op 11 juli 1932 en op 20 mei 1933 werd Jacob geboren.

Jacob is het enige kind van Max en Johanna en wordt slachtoffer van deportatie en vernietiging door de Duitse bezetter. Zijn overlijden in concentratiekamp Auschwitz wordt in 1952 aangetekend in het bevolkingsregister van Tilburg, met als datum van overlijden 8 april 1944.

De naam van Jacob komt niet voor in de dagrapporten van de wachtcommandant, hetgeen hoogstwaarschijnlijk betekent dat Jacob buiten Tilburg is aangehouden (De Beer en Korbes, 2002).

Jacob’s ouders overleefden de oorlog. Volgens Wiki Midden-Brabant waren zij ondergedoken bij het echtpaar Van Trier-Smulders aan de Van de Coulsterstraat 53, hetgeen suggereert dat Jacob apart van zijn ouders, buiten Tilburg is ondergedoken geweest. Max van Leer overleed op 12 januari 1963. Johanna Hartog overleed op 4 augustus 1976. De ouders van Jacob zijn beide begraven op de Joodse Begraafplaats in Tilburg (bron: Onlinebegraafplaatsen.nl).

Het boek van de Beer en Korbes geeft context aan de gewetenloze misdaden die Jacob zijn overkomen en het grenzeloze verdriet dat Jacob’s ouders heeft getroffen. Het specifieke verhaal van Jacob is maar zeer beperkt te traceren (zonder op zoek te gaan naar familie en bekenden). Wiki Midden-Brabant geeft wel aan dat Jacob op last van de Duitsers aangemeld is geweest als leerling van de bijzondere lagere school voor Joodse leerlingen en dus geraakt werd door de uitstoting die vanaf 1941 in gang werd gezet.

Het levensverhaal van Jacob is zeer confronterend, hetgeen we tot uiting hebben gebracht in onderstaand gedicht, dat hoort bij het naambordje dat door ons voor Jacob gemaakt is:

Jacob

Hier is een kind van circa 10 jaar

Dat alleen moest onderduiken*

Misschien alleen nog een doek

Om thuis te kunnen ruiken

Hier is een kind van circa 11 jaar

Dat alleen is meegenomen

Per trein van kamp naar kamp

Een marteling zonder ontkomen

Hier is een kind van bijna 11 jaar

Dat in de gaskamer is beland

Een vreselijke dood met velen

De lijken zonder pardon verbrand

Wat niet kan worden bevat, nooit niet

Blijft voor altijd ons aller verdriet

Fam Dominicus-van Hest

*waarschijnlijk