Nathan Lierens

Lieke Peper

Nathan wordt op 10 augustus 1888 geboren op Eerste Batavierdwarsstraat 9 in Amsterdam. Hij is het 6e kind van Joseph Hartog Lierens en Rijntje Lierens-de Klijn. Zijn vader is dan 36 jaar oud en werkman van beroep, zijn moeder is 35 en werkster. Nathan is het jongste kind in het gezin, met drie oudere broers (Hartog van bijna 13, Elkan van bijna 10 en Abraham van 2) en twee oudere zussen (Mietje van 8 en Clara van 5).

Hoewel Nathan de benjamin van het gezin blijft, krijgt hij nog wel een jongere pleegzus: Reina de Magtige. Waarschijnlijk was zij de op 10 april 1894 geboren dochter van de zus van Nathans moeder, Saartje de Klijn, en haar man Joseph de Magtige (en dus een nichtje van Nathan). Het is niet duidelijk wanneer Nathans ouders de pleegzorg voor Reina op zich nemen. Helaas overlijdt ze in 1914 op 20-jarige leeftijd, tot groot verdriet van het pleeggezin en haar verloofde Salomon Moscoviter.

Wegens een lichamelijk gebrek wordt Nathan in december 1907 vrijgesteld van militaire dienst. Hij is dan 19 jaar oud en met zijn lengte van 1,56 m klein van stuk. Hij werkt als broodbakker.

Een kleine vijf jaar later, op 19 juni 1912, trouwt hij met de één jaar oudere Duifje Pinto. Binnen een jaar wordt hun dochter Reina geboren, in maart 1916 gevolgd door zoontje Jozua. In augustus dat jaar overlijdt Nathans oudste broer Hartog.

Het gezin woont op diverse adressen in Amsterdam. In 1927 verhuizen ze van Kerkstraat 49huis naar Kerkstraat 258 tweehoog. In 1928 betrekken ze Hofmeyrstraat 7, waar ze ruim zes jaar blijven wonen. In augustus 1934 verhuizen ze naar Weesperstraat 125 eenhoog. In datzelfde jaar opent Nathan een eigen brood- en koekbakkerij op Lepelstraat 45huis. Jozua werkt bij hem in de zaak. 

Begin 1937 trouwt dochter Reina en gaat met haar man Mozes Peper op Ruyschstraat 32 eenhoog wonen. Twee maanden later verhuizen Nathan en Duifje samen met Jozua naar de woning onder hen: Ruyschstraat 32huis. Jozua blijft bij hen wonen tot hij in april 1940 trouwt met Judith Veffer en in de Vrolikstraat gaat wonen. Een paar weken later vallen Duitse troepen Nederland binnen.

In 1941 begon Pesach op vrijdag 11 april en eindigde op zaterdag 19 april. De bezorging van de paasbroden uit Nathans bakkerij op vrijdag 18 april verloopt helaas niet voorspoedig. Aan het eind van de middag wordt zijn transportfiets op de Amsteldijk gestolen, met in de mand op de voorbagagedrager 3 dozen met paasbroden.

Tijdens de oorlog, op 19 april 1942, wordt Nathans en Duifje’s kleinkind geboren: Nathan Reinhard, het zoontje van Jozua en Judith. Drie maanden later krijgen Nathan en Duifje een vrijstelling van deportatie (een ‘Sperre’) in verband met Nathans werk in de Broodvoorziening van de Joodse Raad. Reina en Mozes en Jozua en zijn gezin krijgen ook zo'n vrijstelling.

Een klein jaar later, in mei 1943, moet de Joodse Raad het aantal Sperres drastisch verminderen. Zevenduizend Sperres worden ingetrokken, ook die Nathan, Duifje, Reina en Mozes. Net als vele anderen weigeren ze zich vrijwillig voor deportatie te melden. De nazi’s laten het er niet bij zitten en voeren razzia’s uit. Bij de grote razzia van 20 juni worden Nathan, Duifje, Reina en Mozes opgepakt en samen met nog 5538 Joden direct naar Kamp Westerbork getransporteerd. Op 29 juni worden ze alle vier op transport gesteld naar Sobibor. Direct na aankomst, op 2 juli, worden ze vermoord. Nathan is dan 54 jaar oud.

Zoon Jozua en zijn gezin overleven de oorlog.

Nathans ouders waren voor de oorlog al overleden. Zijn broers en zussen en de meeste van hun kinderen worden gedeporteerd en vermoord. Hartog Lierens, een zoon van Abraham blijft dit lot bespaard en ontvangt nog post van zijn ouders uit Kamp Westerbork waarin zij hem bedanken voor zijn pakketten en aankondigen dat zij worden ‘doorgestuurd’. De kinderen van Mietje overleven de oorlog ook. Haar zoon Jozeph Koopman* is onder schuilnaam Henk van der Mark actief in het verzet en weet in 1943 te ontsnappen na een arrestatie. Hoewel hij in 1944 wordt opgepakt en gedeporteerd naar Auschwitz, overleven hij en zijn gezin de oorlog. Ook zijn broer Hijman en zijn vrouw blijven in leven. Hun oudste zoon Herman Louis (een klasgenootje van Anne Frank) overleeft de oorlog dankzij verschillende onderduikadressen. Zijn eveneens onderduikende broertje Johan wordt echter verraden en in 1944 op dertienjarige leeftijd vermoord in Auschwitz.**

____________
Bronnen m.b.t. de razzia’s:
https://www.joodsmonument.nl/nl/page/546965/razzia-s-deportaties-en-vrijstellingen
https://nl.wikipedia.org/wiki/Razzia_van_20_juni_1943

* https://www.parlement.com/id/vg09ll2f3au9/biografie/j_jo_koopman
** https://research.annefrank.org/en/personen/8e5ab31d-e045-41e9-a515-06f8a31060df/