Rose Jakobs
Geboren:
Oldenburg,
Overleden:
Berg en Dal,
Bereikte de leeftijd van
19 jaar
Moliusstraat 20, Den Bosch
Graag wil ik Rose Jakobs herdenken, ze woonde enige tijd hier (Den Bosch) in de wijk waar ik nu woon. Ze hield, net als ik van schrijven. In haar dagboek staan mooie, maar o zo schrijnende pennenstreken.
Rose Jakobs werd geboren in het Duitse Oldenburg op 4 mei 1925. Haar leven eindigde in Berg en Dal op 2 oktober 1944.
Ze was een dochter van Aron Jakobs (1898-1980), veehandelaar, en Frieda de Vries (1900-1968). Het gezin had 4 kinderen. De tweeling, Rose en Martin, Edith en Bert. Met uitzondering van Rose overleefden zij de oorlog.
Rose kwam uit een traditioneel Joods gezin. Er werd Sjabbat gehouden en de familie ging regelmatig naar de synagoge. Alle Joodse feestdagen werden gevierd en op zondag kregen de kinderen Joodse les. Rose was een evenwichtig en intelligent meisje. Ze maakte samen met haar zusje Edith haar eigen kleding en hield in haar vrije tijd tijdens de onderduikperiode in drie schriften een dagboek bij.
Een zwerftocht naar veiligheid
Vanuit het Duitse Oldenburg verhuisde het gezin in 1938 naar Nijmegen. Na de vernederingen in Duitsland (Joodse mensen werden in Duitsland behandeld als oud vuil) voelde het wonen in Nederland in de eerste weken voor hen aan als een paradijs. Maar al snel voelde het in Nijmegen ook bedreigend aan. Het gezin vertrok naar een veiligere plek. Die vond men bij een oom en tante in de Moliusstraat 20, in de wijk de Muntel in Den Bosch. Op de foto zie je rechts de woning met waarschijnlijk het kindje van de buren. Het was een zgn. 'ambtenarenstraat' met een kleuterschool en enkele deuren verderop Vischhal Post. In de wijk waren wat kleine winkels en een winkel van De Gruijter. Op het moment (1941) dat Joodse kinderen geen gewone scholen meer mochten bezoeken, ging Rose naar het speciaal voor Joodse leerlingen ingerichte Joods Lyceum in Den Bosch. Ze heeft daar het derde leerjaar HBS kunnen afmaken. Ze was intelligent en blonk in alle vakken uit. Het leven in Den Bosch bleek de familie geen veiligheid te bieden. Nadat Rose en Martin een oproep kregen om in een werkkamp tewerkgesteld te worden besloot het gezin in augustus 1942 Den Bosch achter zich te laten en onder te duiken in Nijmegen. Later hadden ze onderduikadressen in verschillende samenstellingen in Beek nabij Nijmegen en Berg en Dal. Het onderduiken was een verre van prettige tijd. In het dagboek van Rose is te lezen hoe het leven eruitzag voor een meisje van zeventien. Benauwend waren vooral de momenten dat er beneden bezoek was, soms zelfs van een Duitse soldaat die een praatje kwam maken. Ze miste de frisse lucht en in het bijzonder haar familie en zoals ze hem noemde, haar tweede helft, haar broer Martin. Tijdens haar onderduiktijd droomde ze van maatjesharing, krentenbrood met gember en beschuitjes. Maar toen dat niet voorhanden was, kon ze ook genieten van savooiekool met sardellen (sardientjes).
'Uren, dagen, maanden, jaren vliegen als een schaduw heen' (quote uit haar dagboek)
Eind 1944 was de bevrijding in delen van Nederland al een feit. Maar met name in het oosten van Nederland werd nog fel gevochten. Op 17 september 1944 begon de Slag om Arnhem en lag Beek in de frontlinie. Na een dagenlange strijd leek Nijmegen op 20 september 1944 bevrijd. Maar nog hield de oorlog niet op. De stad kwam pal aan de frontlinie te liggen. Gedurende een half jaar werd Nijmegen het doelwit van Duitse bommen en granaten. Dit dwong een deel van de bevolking om vaak een veilig onderkomen te zoeken in de schuilkelders. Ook het gezin van Rose bracht daarin dagen door. Men vluchtte tenslotte naar een ander huis in Berg en Dal. Tegenover dit huis was een eerstehulppost. Rose en Edith boden daar hun hulp aan. Op 2 oktober stak Rose de straat over naar de hulppost. Ze werd dodelijk getroffen door een bom uit een overvliegend vliegtuig. Op 2 oktober 1944 eindigde haar jonge, versplinterde leven. Ze was 19 jaar jong.
Rose is nooit volwassen geworden. Ze hield in Nijmegen vanaf 1942 t/m 1944 in drie schriftjes een dagboek bij. Ze had een mooie volwassen schrijfstijl en beschrijft zichzelf in het dagboekje als ‘mijne weinigheid’. De schriften hebben 53 jaar bij haar zus Edith in de kast gelegen. In 1999 heeft Edith deze laten uitgeven, het boekje kreeg als titel mee: 'De roos die nooit bloeide'.
Het naambordje is tijdens de manifestatie Namen en Nummers in Den Bosch gemaakt door een van de deelnemers aan de herdenking.
Foto1 Foto van het dagboek 'De roos die nooit bloeide'.
Foto 2 Foto uit het dagboek, een portretje van de kinderen Jakobs, met rechts Rose.
https://www.bibliotheek.nl/catalogus/titel.182519635.html/de-roos-die-nooit-bloeide/
Rose en haar familie woonden in den Bosch in bij het gezin van haar oom Sam. Dit artikel gaat over de buren, die de familie Jakobs missen.
Foto 3 Op de foto rechts naast het schooltje hun woning, Moliusstraat 20 Den Bosch, het kindje is mogelijk een buurtkindje.
Foto 4 Een schoolbeeld van het Joodslyceum in den Bosch in 1942.
Foto 5 Plaquette aan de gevel van het voormalige Joodse Lyceum Papenhulst 7 in Den Bosch hangt.
Foto 6 Joodse scholierenmonument ín de Casinotuin in Den Bosch.
