Marcus Louis Franken
Geboren:
Amsterdam,
Overleden:
Dachau,
Bereikte de leeftijd van
21 jaar
Beroep: Monteur
Eerste Oosterparkstraat 139 I, Amsterdam
‘I’ve heard so many times that the concentration camps didn’t happen. They did happen, and it was more horrible than you could ever imagine. It was hell on earth’. My Tour of Hell on Earth - a WWII veteran describes what he witnessed at Dachau - by Charles Palmeri.
Marcus Franken was pas 21 jaar toen hij omkwam in Dachau, op 23 april 1945, zes dagen voor de bevrijding door de Amerikaanse troepen op 29 april 1945. Een jongen uit een eenvoudig joods gezin in de Oosterparkstraat in Amsterdam. Vader Levie diamantbewerker, moeder Schoontje, zus Doris.
Hoe hij in Dachau terecht kwam? Eerst Westerbork. Wanneer hij daar kwam is onduidelijk, maar op 6 oktober 1942 werd hij in Westerbork op transport besteld naar Auschwitz. Samen met Levie, Schoontje en Doris? Zij zijn in Auschwitz vermoord, in de periode dat Marcus er ook was.
Marcus was 19 jaar en monteur, een jonge jongen met een vak. Hebben ze hem daarom een poos in leven gehouden? Na twee jaar Auschwitz kwam hij op 27 oktober 1944 in Dachau aan. Een half jaar later overleed hij. Waaraan? Waarom was hij in Dachau? Wat voor werk heeft hij gedaan? Hoe heeft hij de jaren in Auschwitz en Dachau beleefd? Allemaal vragen, veel vragen waar we zo geen antwoord op krijgen. Een doodgewone Amsterdamse joodse jongen, over Marcus is niet veel te vinden, maar wel zijn kampnummer: 119590.
Dachau was de hel op aarde. Het eerste grote concentratiekamp van de Duitsers voor politieke tegenstanders van het regiem, voor ‘Entartenen’ zoals homoseksuelen, misdadigers, verzetsstrijders, voor priesters zoals Titus Brandsma, voor joden zoals Marcus. Het was formeel geen vernietigingskamp. De gevangenen waren dwangarbeiders voor BMW en vliegtuigfabriek Messerschmitt. Er werden medische experimenten gedaan: proeven met luchtdrukverschillen, onderkoeling, malaria. De gevangenen werden uitgehongerd, vernederd, gemarteld. Zij bezweken door ondervoeding, uitputting of werden doodgeschoten door de SS. Amerikaanse soldaten die het kamp binnenkwamen hielden hun adem in, vanwege de stank van de lijken; ze moesten letterlijk overgeven, kotsen, van wat ze zagen. Enkelen hebben het oorlogsrecht geschonden en hun mitrailleur leeggeschoten op kampbewaarders. Dachau was de hel op aarde.
Bronnen:
Joodsmonument.nl
Wikipedia/Dachau
Knights of Columbus/www.kofc.org
National WWII Museum New Orleans/www.nationalww2museum.org
