Joachim Simon

Marysia Galas

Joachim Simon werd in 1919 in Berlijn geboren als zoon van Fritz Simon en Lotte Salinger. Zijn moeder stierf kort na zijn geboorte en hij werd opgevoed door zijn tante. Fritz Simon had in Berlijn een advocatenpraktijk. Joachim groeide op in een sterk geassimileerd milieu, zonder enige joodse opvoeding.

Vanaf zijn kleuterjaren noemde hij zichzelf 'Schuschu' en hij werd door vrienden ook altijd zo genoemd. Rond zijn elfde jaar kwam hij in aanraking met de zionistische jeugdbeweging Kadima. Hij doorliep het gymnasium en maakte een bewuste keuze voor het jodendom en het zionisme. In 1935 sloot hij zich aan bij de Hechaloetsbeweging, de bond van socialistische Palestina Pioniers, die zich onder meer door agrarisch werk voorbereidden op een toekomstige emigratie naar Erets Jisraeel.

Schuschu werd samen met zijn vriend Max Rothschild in de pogrom van de Kristallnacht 1938 gevangen genomen en naar Buchenwald gebracht. Na hun vrijlating verlieten Schuschu en Max Duitsland. Samen met andere jongeren reisden ze af naar Loosdrecht. De voorbereidingen op hun Alija, hun zionistische emigratie naar Palestina, werd door Schuschu vol overgave in gang gezet. Hij trouwde met Adina van Coevorden, de secretaresse van het bureau Palestina Pioniers.

Toen de Duitse bezetting een feit was en in 1942 de deportaties naar Westerbork begonnen, werd er een reddingsplan uitgewerkt voor ongeveer 45 jeugdige bewoners van het Alijah-huis. Schuschu zelf begon een ontsnappingsroute naar Zwitserland op te zetten. Samen met zijn vrouw hebben ze contacten kunnen leggen in Toulouse en Lyon. Adina is met enkele jongens de Zwitserse grens overgestoken. Schuschu schreef in een van zijn brieven: “Het is mogelijk tegen het lot te vechten - zelfs als wij zullen verliezen. En als mij morgen een ongeluk overkomt, kan ik volkomen rustig zijn. Ik zal geen moment spijt hebben van wat ik heb gedaan.”

Op 25 of 26 januari 1943 werd Schuschu bij de Belgische grens onder Breda gearresteerd en naar het politiebureau in Breda gebracht, waar hij de volgende morgen dood in zijn cel werd aangetroffen. Hij ligt begraven op de Joodse begraafplaats bij Oosterhout.

Van de 821 pioniers zijn er 460 gedeporteerd. Van de overigen bereikten ongeveer 200 Frankrijk, van wie er 80 naar Palestina vertrokken. Onder hen was een groot deel van de Loosdrechtgroep. Jaarlijks komen nog steeds enkele overlevenden uit Israël naar het kerkhof om een steentje te leggen op de grafsteen van Joachim Simon, Schuschu. Laten we hem niet vergeten.