Samuel Korper

Gerda van't Hoff

Samuel Korper is 20 jaar als de oorlog op 10 mei 1940 uitbreekt. Samuel woont met zijn vader Simon, stiefmoeder Klara, broer Moritz, zusje Seliena en halfzusje Sara in de Vrolikstraat. Op 1 april 1942 trouwt hij met Schoontje Waterman. Ik vind geen informatie dat Schoontje ook in het woninkje in de Vrolikstraat is komen wonen. Samuel is visverkoper op de markt en heeft een kraam op de Joodse Markt in de Gaaspstraat in Zuid. Vader Simon staat met vis op het Waterlooplein en hij heeft de marktvergunning op zijn naam staan. Na 1940 mogen Joodse marktlieden niet meer op de openbare markten staan. De markten op het Waterlooplein en in de Gaaspstraat zijn aangewezen als Joodse markten: alleen Joodse marktlui en alleen voor Joden. De andere twee Joodse markten zijn op het Minervaplein in Zuid en in de Joubertstraat in Oost. Tot zover lijkt het goed te gaan: Samuel heeft een Sperre gekregen van de Joodse Raad, omdat Schoontje bij de Nederlandse Weermacht is. Zij zouden daarmee beschermd zijn tegen deportatie. Maar dat blijft niet zo.

Bij welke razzia Samuel is opgepakt is niet duidelijk. Waarschijnlijk zat hij een poos in de Hollandse Schouwburg aan de Plantage Middenlaan, totdat hij op 16 januari 1943 via het Centraal Station of het Muiderpoortstation naar Vught wordt gedeporteerd, Konzenstrationslager Herzogenbusch. Vanaf het station in Vught moeten de gevangenen lopen naar het kamp. Daar aangekomen krijgt hij Haftlung Nummer 15482, 8672. Op 15 november 1943 maakt Samuel deel uit van een transport van 1140 mannen en vrouwen vanuit Vught rechtstreeks naar Auschwitz. Na aankomst worden de mensen die ziek zijn of niet geschikt worden gevonden meteen naar de gaskamers gebracht. De overige moeten zes weken in ‘quarantaine’. De nog levende mannen worden daarna verdeeld over de kolenmijnen Janina, Jowitchwitz en Fürstengrube en verschillende arbeidscommando's in Auschwitz-Birkenau. Het is niet bekend waar Samuel heen ging. Samuel (24) is tussen 1 en 31 januari 1943 bezweken aan de ontberingen.

Een precieze datum is niet voor ieder slachtoffer vast te stellen, voor de meesten wordt 31 januari 1943 aangehouden als sterfdag. 32 mannen en 6 vrouwen hebben het overleefd.

Volgens de schaarse informatie die ik over haar vond heeft Schoontje zowel in Kamp Vught als Kamp Westerbork gezeten. De data kloppen waarschijnlijk niet en het is onduidelijk wat met haar is gebeurd. Zij heeft de oorlog overleefd en is op 91-jarige leeftijd in Amsterdam overleden.

Bronnen: joodsmonument.nl; oorlogsbronnen.nl; collections.arolsen-archives.org. Foto's: Markt Gaaspstraat. Beeldbank Stadsarchief Amsterdam

Gedicht 'Gaaspstraat'
Paul Gellings

Ga je mee terug naar dat marktje in het voorjaar
toen de dagen zonder dat we het wisten
één grote vooravond waren
al wisten we evenmin waarvan

maar loop met me mee naar de kramen
sneller dan het gazige licht boven het plein
kom aan in die zwartwitte morgen
en probeer voor wat het waard is
de ingehaalde tijd stop te zetten

misschien zie je er nog een bekend gezicht
naar je lachen, een hand naar je zwaaien
momenten niet als afscheid bedoeld
die dat toch steeds weer blijken te zijn

ga daarom mee terug naar dat marktje in het voorjaar
om dat ongedaan te maken, koop een appel
een peer, koester de onschuld, de broosheid
van sterren bedreigd met instorten

bron: Zuidelijkewandelweg.nl