Esther Wurms

Naambordje: bewoner, tekst: Gerda van 't Hoff

Wat ging er door Esther heen, die mooie zondag, 10 mei 1940?  Het gehuil van de sirenes klinkt boven de stad, de oorlog is begonnen! Dat had ze vast niet verwacht, papa en mamma hadden haar gerustgesteld: ‘Nederland is toch neutraal?’  Zondag, een dag die in de Blassiusstraat altijd zo gezellig was. Waarop joden en niet-joden kwamen om de mooie winkels te bezoeken en te genieten van de beste zuurwaren van het land. Misschien een mantel kochten bij het chique Hirsch & Cie aan de overkant op nummer 52?  Esther is dan 9 jaar. Ze is het nakomertje van Aaltje en Hijman, de jongste van de tien kinderen (waarvan de twee oudsten al voor de oorlog waren overleden).

De regels voor joden worden steeds strenger, ook voor kinderen. Esther is 11 jaar als ze verplicht de Jodenster moet dragen. Het Oosterpark mag ze dan al lang niet meer in, ‘verboden voor Joden’. De tram? Nee, ook dat kan niet, ‘verboden voor Joden’. Maar gelukkig is de school dichtbij. Achter de poort van Sparrenweg 11 zijn twee schoolgebouwen, die in 1941 door de bezetter worden aangewezen als scholen voor alle joodse kinderen in Oost: Joodse school nummer 5 en 6. Alleen voor Joodse kinderen en alleen Joodse leerkrachten. Ook kinderen die verder weg wonen, moeten lopend naar school. In de winter is het lesprogramma ingekort, zodat de kinderen nog voor het donker thuis kunnen zijn. In 1941 is de school nog overvol, maar dat wordt steeds minder… Esther is een van de laatste leerlingen. De scholen worden in 1942 samengevoegd omdat er nog te weinig leerlingen en leerkrachten zijn, en even later gesloten…

Esther is 11 jaar als ze op 19 november 1942 wordt vermoord in Auschwitz, samen met vader Hijman en moeder Aaltje. Haar broers en zussen zijn er al niet meer, zij zijn al eerder vergast in Auschwitz.

Ik ween om bloemen…

Ik ween om bloemen in den knop gebroken

En voor den uchtend van haar bloei vergaan…

Bronnen:

Joodsmonument.nl

Joodsamsterdam.nl

Oorlogsbronnen.nl

Verdwenen-joodse-scholen.nl

Het mooiste gedicht, Podium, 2000, p.51 Ik ween om bloemen, Willem Kloos