Hildegard Cohen-Schönberger

Anne-Marie de Leeuw

Hildegard wordt eind 1898 geboren in Rützheim, Pfalz, in Beieren. Haar ouders zijn Heinrich Schönberger en Johanna Würzburger. Voor zover mij bekend is zij het vijfde en daarmee jongste kind van haar familie. Na de Eerste Wereldoorlog heerst er armoede in Duitsland, dat worstelt met de herstelbetalingen. Veel Duitse jonge vrouwen komen naar Nederland om als dienstmeisje of hulp in de huishouding te werken. Ze zijn netjes en ijverig en daarom graag gezien. We mogen aannemen dat de 24-jarige Hildegard naar Nederland vertrekt om economische redenen. Haar broer Julius zal in 1939 waarschijnlijk proberen de nazi-terreur te ontlopen.

In november 1922 wordt Hildegard ingeschreven als Stütze, dienstmeisje. Ze wordt als volgt omschreven: '1.62 groot. Gewoon voorkomen. Donkerblond haar. Bruine ogen. Ovaal gezicht. Isr.'

Ze gaat werken in Amsterdam en wonen bij de familie Aussen in de Tilanusstraat 15-I. Daar blijft ze tot februari 1926, wanneer ze begint bij de familie Kruyt op het adres Oosterpark 43-bis. In 1927 wordt zij uitgeschreven.

Op 8 april 1929 trouwt ze in Rülzheim met de uit Breda afkomstige Pinas Cohen. Ze wonen eerst op de Korte Brugstraat 9A. Daarna op de Haagdijk 251A. In 1929 staat de vader van Pinas, Hartog, bij hen ingeschreven. Hartog is dan al sinds 1913 weduwnaar. Hildegards zus Jenny woont een half jaartje bij hen in, totdat ze in juni 1934 naar Amsterdam vertrekt.

Hildegard en haar man krijgen twee kinderen. Het oudste kind is een jongen uit 1932. Zijn gegevens zijn afgeschermd, maar hij heeft de oorlog overleefd. Het tweede kind is een meisje, Johanna Henny, dat wordt geboren op 7 januari 1938. Zij wordt samen met haar ouders op transport gesteld naar Kamp Vught. Daar zal zij op 26 april 1943, op 5-jarige leeftijd, in de kleuterbarak overlijden aan de gevolgen van slechte verzorging, slecht eten, slechte hygiëne en ziekte.

Hildegard zal op 11 juni 1943 vermoord worden in Sobibor. Haar man is al eerder, op 31 maart 1944, ergens in Midden-Europa vermoord.

Hildegards broers en zussen

Max, de oudste broer, is geboren in 1887. Hij verblijft in de instelling Frankenthal, een Heil und Pflegeanstalt, een psychiatrische kliniek. Hij wordt gedeporteerd naar Gurs, een kamp in Frankrijk, en vermoord op 25 maart 1942.

Julius, geboren in 1889, is in 1939 naar Breda gekomen. Hij en zijn vrouw en kinderen hebben de oorlog niet overleefd.

Frieda uit 1892 is ook in Nederland. Zij is ongehuwd en staat geregistreerd als hulp in de huishouding. Ze woont in Amsterdam in het pand van haar zus Jenny.

Jenny uit 1896, is in Oss getrouwd met haar eerste man, die zal overlijden in 1930. Haar tweede man is Abraham Crost. Ze woont ze in Amsterdam en is daar kamerverhuurster. Net als Julius en Frida is zij vermoord in Auschwitz.

Bronnen

Stadsarchief Breda; www.joodsbreda.nl; www.alemania.judaica.de; www.nmkampvught.nl; Standesambt &Friedhofswesen Rülzheim; eigen foto.